- MANICA
- MANICAa MANIBUS dicta, sive arma intelligas, conser vandis manibus destinata, inter pugnandum: sive vincula, quae manibus iniciuntur: sive denique tegmina, quibus adversus vim frigoris homines muniri solent. In tunicis Manicae olim, utpote mulierum ac virorum effeminatorum propriae, probrosae. Quare Principes Dalmaticatos (Dalmaticae enim tales tunicae appellatae sunt) in publico conspectos, magni dedecoris locô posuêre Scriptores, vide Lampridium in Commodo c. 8. et Heliogabalo. c. 26. Hincque tunicas manuleatas et ad pedes usque demissas, tamquam cultum mulierculis quam Viris congruentiorem Maesa avia Antonino exprobravit, apud Herodianum l. 5. c. 5. Sed quae olim fuerat mollium et delicatorum vestis, postea gravissimorum sanctissimorumque Episcoporum facta est gestamen, annotante Casaubonô ad locum Lampridii memoratum: a tempore ncmpe Silvestri Pontisicis, cum antea Colobium sive communis tunica, etiam penes Christianos et quidem in Sacris, quoque esset. Vide Octavium Ferrarium, de Re Vestiaria Parte I. l. 3. c. 9. et supra Chiridotae, Dalmatica, Epimanicion. Macrocherae tunicae; ac infra voce Panni, ubi de manicis tunicarum talarium variis ac fimbriatis, it. Suta, ubi de operaria servorum tunica. Sagum quoque Gallicum olim, instar tunicae, et quidem manicatum erat, qualia hodierna saga sunt et Saii appellantur, Plut. Γαλατικοῖς ἀναξυρίσι, καὶ χειρίσιν ἐνεςκευασμένος σημέιοις, καὶ ἄρχουσι Ρ῾ωμαικοῖς διαλεγόμενος, ubi Cruserius manicas vertit. Imo et praeter saga, Celtas gestâsse, locô tunicae, vestes scissas et manuleatas, usque ad pudenda, tradit Sueton. Calig. c. 52. et Strabo l. 4. Cum enim braccati esscnt, inferiora corporis velabantur, cum reliquae gentes, quibus nullus braccarum usus, ob id clausas, ac longiores tunicas haberent. Idem Ferrar. Parte 2. l. 3. c. 9. Hinc Manicularia, apud Scriptores Ecclesiae Romanae quâ voce denotantur manicae eiusdem speciei panni, quâ confecta sunt vestimenta Sacerdotum et Diaconorum, in illa Ecclesia, quae Albis circa manus aptantur, in Visitat. Thesaurariae S. Pauli Londin. A. C. 1295. apud Car. du Fresne in Glossar. quietiamnum in Ecclesiis aliquot, praesertim Cathedralibus, ubi in Sacrariis vetustiores vestes asservantur, id observari, addit. Item Manulearii, de quibus infra.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.